Η βία στα κάτεργα του τουρισμού
(Με αφορμή τον ξυλοδαρμό εργαζομένου)
Στις αρχές του μήνα, ένας 17χρονος εργαζόμενος στο γνωστό ξενοδοχείο Ανθούσα στη Σταλίδα ξυλοκοπείται άγρια από τσιράκια της εργοδοσίας πιστά στα συμφέροντα των αφεντικών τους: ο λόγος για τον διευθυντή προσωπικού του ξενοδοχείου Θ. Γκούμα, που μαζί με τον αδερφό του που δούλευε ως ρεσεψιονίστας και τον διευθυντή συντήρησης Μ. Σμυρνάκη έκλεισαν τον 17χρονο εργαζόμενο στο δωμάτιό του, όπου διέμενε μετά τη λήξη της σύμβασής του, και τον βασάνιζαν για ώρα χτυπώντας τον σε ζωτικά όργανα. Τα τραύματα ήταν τόσο σοβαρά που ο 17χρονος αναγκάστηκε να υποβληθεί σε πολύωρη χειρουργική επέμβαση στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο με κίνδυνο μόνιμης αναπηρίας.
Οι ξυλοδαρμοί και η ψυχολογική βία στα τουριστικά κάτεργα του νησιού δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά, αλλά καθημερινά φαινόμενα. Από τα εκατοντάδες επεισόδια εργοδοτικής βίας δεν γίνονται γνωστές παρά μερικές μονάχα περιπτώσεις. Δυστυχώς, ο φόβος της απόλυσης ή της μη επαναπρόσληψης την επόμενη σεζόν, η προσωπική έκθεση και το σοκ, οδηγούν πολλούς/ες εργαζόμενους/ες από εμάς να σιωπούμε μπροστά στη βία των αφεντικών και όσων τάσσονται μαζί τους απλά για την προσωπική τους ανέλιξη. Αν η μητέρα του 17χρονου δεν είχε καταγγείλει το περιστατικό στο Εργατικό Κέντρο Ηρακλείου, άλλη μια εργοδοτική επίθεση θα είχε θαφτεί μέσω εκβιασμών και απειλών στο προσωπικό του ξενοδοχείου.
Η βία των εργοδοτών-διευθυντών-προϊσταμένων-υπευθύνων προκύπτει από την ίδια τους τη θέση. Η ίδια η ιεραρχική οργάνωση μιας επιχείρησης δημιουργεί διαχωρισμούς μεταξύ των εργαζομένων, αποπροσανατολίζοντάς μας από το συλλογικό μας συμφέρον. Η ιεραρχία αυτή γεννά τη βία των αφεντικών και η θέση τους δεν είναι απλά μια θέση προνομίου, αλλά θέση εκμετάλλευσης των εργαζομένων.
Στην Κρήτη όπως και παντού, η εργοδοτική βία με όλες τις μορφές της είναι ο βασικός μοχλός της τουριστικής ανάπτυξης: εντατικοποίηση, απλήρωτη εργασία, εκβιασμοί και ξύλο. Η τουριστική βιομηχανία του νησιού αποτελεί ένα πραγματικό κάτεργο όπου χιλιάδες από μας δουλεύουμε σε άθλιες συνθήκες, με εξαντλητικά ωράρια, χωρίς ρεπό, ανασφάλιστοι/ες και με μισθούς πείνας. Τα τεράστια κέρδη του ντόπιου τουριστικού κεφαλαίου στην πραγματικότητα δεν βγαίνουν μόνο από τα εκατομμύρια των τουριστών, αλλά από την εκμετάλλευση της εργασίας, τη μείωση του εργατικού κόστους -των εξόδων των αφεντικών- με πετσόκομμα των μισθών και κάλυψη πολλαπλών πόστων από λίγους/ες εργαζόμενους/ες.
Η εντατικοποίηση της εργασίας με εξαντλητικά δεκάωρα και δωδεκάωρα, με το χρόνο μετακίνησης μας να επιμηκύνει την εργάσιμη μέρα, προκειμένου το αφεντικό να βγάζει τη δουλειά με τους μισούς εργαζόμενους/ες, μας αναγκάζει να δουλεύουμε κατάκοποι χωρίς να μεριμνεί κανείς για τα προβλήματα της σωματικής και ψυχικής μας υγείας. Τα εργατικά «ατυχήματα» πληθαίνουν και κανείς δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες γι’ αυτά. Τα περισσότερα από αυτά δεν καταγράφονται πουθενά και οι αποζημιώσεις δεν έρχονται ποτέ. Αντίθετα, το βάρος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης πέφτει πάνω μας, όπως και το κόστος της μεταφοράς και στέγασής μας. Ακόμα και οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες που λένε πως μας παρέχουν στέγη, τις περισσότερες φορές μας στοιβάζουν τον ένα πάνω στον άλλο σε δωμάτια χωρίς κλιματισμό ή κουζίνα ή ακόμα και παράθυρα και με τοίχους γεμάτους μούχλα. Μια τρύπα ουσιαστικά για να κλειστούμε τον “ελεύθερο” χρόνο που δεν μας θέλουν να δουλεύουμε γι’ αυτούς, μιας και πρέπει να μην κυκλοφορούμε στους κοινόχρηστους χώρους του ξενοδοχείου. Μειώνουν έτσι τα έξοδά τους για την επιβίωσή μας, μειώνουν τον έμμεσο μισθό μας.
Ας κοιτάξουμε τα εργασιακά καθεστώτα «πρακτικής» και «μαθητείας» (χωρίς ασφάλιση, με ελάχιστη ή καθόλου αμοιβή), όπου νέοι/ες εργαζομένοι/ες βγάζουμε την ίδια δουλειά με έναν/μία εργαζόμενο/η πλήρους απασχόλησης, αλλά με μηδενικό κόστος για τα αφεντικά. Με την πρακτική και τη μαθητεία, ένα αφεντικό στην κυριολεξία πολλαπλασιάζει το κέρδος της εργάσιμης ημέρας γιατί πολύ απλά, για το ίδιο 10ωρο καταβάλλει το 1/3 ενός «κανονικού» μισθού (300 ευρώ/μήνα, 10ε/μέρα, 1ε/ώρα) ή απασχολεί έναν/μία εργαζόμενο/η αμισθί, χωρίς έξοδα ασφάλισης, δώρα και αποζημιώσεις.
Οι ξενοδόχοι της χώρας αξιοποίησαν άριστα την αντεργατική νομοθεσία της μνημονιακής περιόδου: ξεφορτώθηκαν τους «ασύμφορους» εργαζόμενους/ες με μεγάλη προϋπηρεσία, πήραν στη θέση τους μαθητευόμενους/ες και πρακτικάριους/ες που κάνουν τη δουλειά τζάμπα και ανάγκασαν τους υπόλοιπους/ες να υπογράψουν ατομικές συμβάσεις εργασίας με μειωμένες αποδοχές.
Στηριζόμενη στην αντεργατική νομοθεσία, η επίθεση του τουριστικού κεφαλαίου όλα αυτά τα χρόνια υπήρξε σφοδρή: γιγάντωση των ελαστικών μορφών εργασίας (ενοικίαση προσωπικού, μερική απασχόληση, πρακτική κ.α.), κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, μισθολογικές διακρίσεις για τους νέους/ες κάτω των 25 ετών, κατάργηση των βαρέων και ανθυγιεινών, στέρηση του επιδόματος εποχικής εργασίας. Σε αυτήν την κατεύθυνση το τουριστικό κεφάλαιο της Κρήτης αποτέλεσε υπόδειγμα επικερδούς επιχειρηματικότητας και ορθολογικής διαχείρισης των εργασιακών σχέσεων. Κάνοντας την αρχή, οι ξενοδόχοι του Ηρακλείου διέλυσαν το 2016 την Ένωση Ξενοδόχων Ηρακλείου για να αποφύγουν τις δεσμεύσεις της τοπικής κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας και να επιβάλλουν επιχειρησιακές συμβάσεις σε συμφωνία με τις Ενώσεις Προσώπων που στελέχωσαν εν μία νυκτί με ανώτερους υπαλλήλους-τσιράκια.
Δεν θέλει πολύ ψάξιμο για να δούμε ότι οι ξενοδόχοι της Κρήτης πλούτισαν εν μέσω κρίσης. Τα τελευταία χρόνια όλοι οι δείκτες στο πεδίο του τουρισμού είναι θετικοί: αύξηση αφίξεων, αύξηση ταξιδιωτικών εισπράξεων, πλεόνασμα στο ισοζύγιο ταξιδιωτικών υπηρεσιών, συνολική αύξηση του τουριστικού προϊόντος. Η φετινή καλοκαιρινή σεζόν στην Κρήτη κλείνει με ξενοδοχειακές πληρότητες άνω του 90% και αυξήσεις της τάξεως του 7-8% στις αφίξεις και του 3% στα κέρδη. Την ίδια στιγμή φυσικά, ο αριθμός των ανήλικων που δουλεύουν για 300 ευρώ στις ξενοδοχειακές μονάδες αυξήθηκε δραματικά και μαζί του αυξήθηκαν οι τραυματισμοί και οι ξυλοδαρμοί εργαζομένων όπως ο 17χρονος στη Σταλίδα.
Είμαστε δίπλα στον 17χρονο εργαζόμενο στη Σταλίδα και σε κάθε εργαζόμενο/η στο τουρισμό και αλλού. Βιώνουμε όλοι και όλες μας από πρώτο χέρι την εργοδοτική αυθαιρεσία και βία, τις άθλιες συνθήκες εργασίας και ζωής που μας επιβάλλουν κράτος και κεφάλαιο. Τα ταξικά μας συμφέροντα είναι κοινά και αυτό είναι που μας ενώνει. Αφήνουμε στην άκρη τους διαχωρισμούς κλάδου, μισθού, φυλής και φύλου που μας κρατάνε αποστασιοποιημένους/ες. Η δουλειά μας είναι να μιλήσουμε επιτέλους, να σηκώσουμε κεφάλι και να διεκδικήσουμε. Τίποτα δε θα μείνει αναπάντητο.
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΒΙΑ ΤΩΝ ΑΦΕΝΤΙΚΩΝ
ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ – ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ
Kurbet
Συνέλευση εργαζομένων-ανέργων
Ηράκλειο Κρήτης
ΕΣΕ Ρεθύμνου
https://eserethymnou.espivblogs.net/
Facebook : ΕΣΕ Ρεθύμνου